Szlak Tatarski to szereg miejscowości podlaskich związanych historycznie, architektonicznie oraz współcześnie z kulturą tatarską i religią muzułmańską.
Miejscowości położone na szlaku są jednak jeszcze szerzej zróżnicowane kulturowo i religijnie. Nierozerwalnie bowiem wiążą się one także z historią Żydów oraz z zamieszkującymi tu, również teraz licznymi wyznawcami prawosławia.

Szlak Tatarski na Podlasiu obejmuje przede wszystkim ziemie powiatu sokólskiego. Rozciąga się wokół malowniczego krajobrazu Wzgórz Sokólskich, Puszczy Knyszyńskiej oraz Pagórków Nadświsłockich. Centralnymi miejscowościami szlaku są Kruszyniany i Bohoniki, ale już sama podróż w te miejsca dostarcza przyjemności obserwowania przepięknej przyrody i interesujących miasteczek. Szlak dzieli się na:

* Szlak Tatarski Mały – to trasa 19 km., która obejmuje następujące miejscowości Kruszyniany, Józefowo, Królowe Stojło i Waliły Stacja,
* Szlak Tatarski Duży – bardziej obszerny, jego długość wynosi ok. 54 km. i przebiega przez Sokółkę, Bohoniki, Malawicze Górne, Krynki, Kruszyniany, Supraśl i Białystok.

Szlak warto rozpocząć w Sokółce ze względu na znajdujące się tu Muzeum Ziemi Sokólskiej. Można się tam zapoznać z kolekcją eksponatów tatarskich, a także z historią tej narodowości w Polsce. W Bohonikach największą atrakcją jest meczet z II poł. XIX w. Został on wybudowany na planie kwadratu z wystającym nieco gankiem. Budynek jest okryty czterospadowym dachem z wieżyczką wykończoną kopułą i półksiężycem. Wnętrze jest udostępnione dla zwiedzających. Podobnie jak w Kruszynianach dzieli się na część przeznaczona dla mężczyzn i część przeznaczoną dla kobiet. Podłogi są wyścielone kobiercami, zaś na ścianach wiszą muhiry – dekoracyjne tkaniny z wersetami z Koranu. Znajduje się tam również charakterystyczne dla meczetów wyposażenie: mihrab, czyli wnęka określająca kierunek świętego miasta muzułmanów Mekki oraz minbar – miejsce z którego duchowny przewodniczy modlitwie. Bohoniki to miejscowość, w której mamy możliwość zobaczyć największy cmentarz muzułmański w Polsce. Wejście na Mizar stanowi okazała brama, na której widnieją napisy w trzech językach: arabskim, białoruskim i polskim. Starsze mogiły mają charakterystyczną konstrukcję, składającą się z dwóch kamieni nagrobkowych – u głowy i u stóp zmarłego.

Kierując się dalej szlakiem tatarskim warto zatrzymać się w Malawiczach Górnych, gdzie można obejrzeć stojące na wzgórzach wiatraki.
Kolejną miejscowością na szlaku są Krynki – niezwykle ciekawe i przyjazne miasteczko.
Kruszyniany położone wśród Pagórków Nadświsłockich już samą okolicą zachęcają do dłuższego zatrzymania się w tym miejscu.

Tu także znajdziemy wiele śladów tradycji tatarskich, przede wszystkim meczet i mizar, ale Kruszyniany oferują również możliwość spotkania z przodkami rodzin tatarskich. Warto zwrócić uwagę na fakt kultywowania tradycji tatarskich, szczególnie w tej miejscowości. Coroczna organizacja Festiwalu Tradycji i Kultury Tatarów Polskich przyciąga nie tylko narodowość tatarską zamieszkującą różne zakątki Polski, ale również wielu turystów. Jest to bowiem doskonała okazja do spotkania z tą fascynującą kulturą. Uczestnictwo w festiwalu umożliwia bezpośredni kontakt z duchowym i materialnym dorobkiem Tatarów. Podczas imprezy można spróbować i zakupić różne potrawy kuchni tatarskiej, posłuchać muzyki, obejrzeć stroje i tańce charakterystyczne dla tej kultury. O ciągłości egzystencji Tatarów na Podlasiu jak i w całej Polsce stanowi również fakt istnienia takich organizacji jak: Muzułmański Związek Religijny, Związek Tatarów Polskich założony w 1992 r. oraz wydawanie czasopism muzułmańskich, np. Alhikmah.

Powracając z Kruszynian kolejnym przystankiem na szlaku jest Kopna Góra. Warto zatrzymać się tam na spacer po Arboretum im. Powstańców 1863r. Miejsce to co prawda nie jest związane z historią tatarską, za to przyciąga swoją zróżnicowaną roślinnością.

Supraśl – miejscowość posiadająca status uzdrowiska położona w Puszczy Knyszyńskiej. Oferuje turystom ciekawe miejsca, kościoły i cerkwie. Głównym punktem jaki powinno się zwiedzić jest Muzeum Ikon, które znajduje się prawie na początku Supraśla, po lewej stronie, gdy wjeżdżamy ze strony Krynek.

Szlak Tatarski kończy się w Białymstoku. Tutaj w Muzeum Historycznym przy ul. Warszawskiej 37 mamy okazję zobaczyć orientalne pamiątki po Tatarach na Podlasiu. Warto również zobaczyć Muzułmański Dom Modlitwy przy ul. Hetmańskiej 63 i Tatarski Dom Modlitwy przy ul. Grzybowej 42. W miejscach tych można zaczerpnąć informacji na temat islamu, a także zapoznać się z ciekawą literaturą.

Źródło: atrakcjepodlasia.pl

opr./PM/